Денсаулық жылы Жергілікті кәсіподақпен: денсаулық пен ұзақ өмір сүруге 366 қадам
(2024 жылдың қорытындысы бойынша Қостанай облысы білім және ғылым ұйымдары қызметкерлерінің жергілікті кәсіптік одағының қызметі туралы жария есебі)
Уақыт және денсаулық – біз бұларды сарқылғанға дейін бағаламайтын екі құнды ресурс.
Сондықтан, Қостанай облысы білім және ғылым ұйымдары қызметкерлерінің жергілікті кәсіподағы (бұдан әрі – жергілікті кәсіподақ) 2024 жылды кәсіподақ мүшелері мен олардың балаларының денсаулығын нығайтуға арнап, оны Денсаулық жылы деп жариялау туралы шешім қабылдады.
Тиісінше, жыл ішінде әлеуметтік әріптестік механизмі арқылы қызметкерлерді қолдау шараларын кеңейтуді, санаторлық сауықтыру жүйесіне жаңа тәсілдерді енгізуді, сондай-ақ кәсіподақ мүшелерін салауатты өмір салтына тартуға бағытталған кең ауқымды іс-шараларды жүргізуді қамтитын көп бағытты іс-шаралар кешені әзірленді және іске асырылды.
Әлеуметтік әріптестіктің басымдығы-қызметкердің денсаулығы Қостанай облысы әкімдігінің білім басқармасы мен Жергілікті кәсіподақ арасындағы 2024-2026 жылдарға арналған әлеуметтік әріптестік туралы жаңа келісімді әзірлеу және қабылдау (ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінде 2024 жылғы 16 қаңтардағы №316 болып тіркелген, бұдан әрі – Келісім) оған жергілікті кәсіподақ мүшелері – қызметкерлердің денсаулығын нығайтуға бағытталған бірқатар жаңалықтарды енгізуге мүмкіндік берді.
Мысалы, 80-нен астам лауазым атауларына аптасына жұмыс уақытының ұзақтығы белгіленді, оның ішінде 36 сағаттық жұмыс аптасына кітапханашылар мен жүргізушілер, бухгалтерлер мен хатшылар, ғимараттарға қызмет көрсету жөніндегі жұмысшылар мен қоймашылар, кір жуғыш машиналардың операторлары мен тазалағыштар, аудармашылар мен зертханашылар, қызметтік үй-жайларды тазалаушылар және басқа да қызметкерлер ауыстырылды. Жұмыс уақытын қысқарту, әрине, жұмысшылардың әл-ауқатын жақсартуға, демек, еңбек өнімділігін арттыруға ықпал етеді. Сонымен қатар, қызметкер спортпен шұғылдану, шығармашылық құмарлық, отбасымен демалу және т. б. арқылы физикалық және психикалық денсаулықты сақтау үшін үнемделген сағаттарды пайдалана алады.
Жаңа келісім Жергілікті кәсіподақ мүшелерінің сапалы демалу және сауықтыру мүмкіндіктерін одан әрі кеңейтеді.
Атап айтқанда, 2024 жылдың жазғы кезеңінде инклюзивті оқытылатын немесе тәрбиеленетін балалары бар сыныптарда немесе топтарда (Келісімнің 5.25-тармағы), санитарлық ережелерде (Келісімнің 5.23-тармағы) көзделгеннен жоғары толтырылған сыныптарда немесе топтарда жұмыс істейтін педагогтар күнтізбелік үш күнге көбірек демалды. Келісімде белгіленген бес қосымша ақылы демалыс күнін кәсіподақ комитетінің босатылмаған төрағалары пайдаланды – бұл 530-дан астам адам (Келісімнің 5.13-тармағы).
Келісімнің денсаулықты сақтауға түрткі болатын жаңалығы-бұл өз денсаулығын бақылаған және оқу жылында бірде-бір рет еңбекке уақытша жарамсыздық парағында болмаған қызметкерлерге арналған үш күнтізбелік ақылы демалыс күні (Келісімнің 5.11-тармағы). Былайша айтқанда, денсаулықты қадағалаңыз-демалысты бонуспен алыңыз! Осы жазда бұл норманы Жергілікті кәсіподақтың әрбір үшінші мүшесі (немесе жергілікті кәсіподақ мүшелерінің жалпы санының 37%) пайдаланды.
Жалпы, Келісім жұмысшылардың 70-ке жуық санаты үшін ақылы еңбек демалысының ұзақтығын ұлғайтады.
Бұдан басқа, осы құқықтық акт компьютерлермен тұрақты жұмыс істейтін қызметкерлер үшін технологиялық үзілістерді (Келісімнің 5.8-тармағы); скринингтік зерттеулерден өту үшін демалыстың үш жұмыс күнін (Келісімнің 5.15-тармағы); жолдаманың қолданылу мерзімін және білім беру процесінің үздіксіздігін қамтамасыз етуді ескере отырып, санаторий-курорттық емделуге жолдама алу кезінде кестеден тыс еңбек демалысының мүмкіндігін (Келісімнің 5.14-тармағы); бір ұйымда жұмыс істейтін ерлі-зайыптылардың бір мезгілде демалысқа шығуын (Келісімнің 5.10-тармағы) және т. б. көздейді.
Көптеген жаңа енгізілімдер бірегей, тек біздің Келісімде бар, сәйкесінше оларды тек Жергілікті кәсіподақ мүшелері ғана қолдана алады деп сенімді түрде айтуға болады.
Және қаржылық жағынан тиімді. Жергілікті кәсіподақ аппараты шығарған 39 лауазым атауы үшін Келісімнің жекелеген тармақтарын монетизациялау қорытындысы оның сөзсіз экономикалық артықшылығын көрсетті. Мәселен, келісімнің барлық жеңілдіктерін тарату кезінде жылына қаржылық пайда, мысалы, балабақша тәрбиешісі үшін 3,7 млн. теңгені құрайды, бұл тәрбиешінің 114 жылдағы кәсіподақ жарналарының сомасы. Ал қызметтік үй – жайларды тазалаушы үшін Келісімнің жеңілдіктерін бір мезгілде таратқан кезде жылына 462,8 мың теңге қаржылық пайда болады, бұл оның кәсіподақ жарналарының 45 жылына тең.
Келісімнің толық мәтінімен біздің www.lprofedu.kz. ресми сайтында танысуға болады. Жаңа еңізілімдер бойынша түсіндірме жергілікті кәсіподақтың Заң клиникасы әзірлеген «Тиімді әлеуметтік әріптестік – лайықты еңбектің КЕПІЛІ» жинағында ұсынылған. Бұқаралық ақпарат құралдарында түсініктемелер берілді («Жергілікті кәсіподақта болудың 7 себебі» мақаласы 04.06.2024 ж. «Бiлiмдi ел – Образованная страна, 07.06.2024 ж. «Учительская плюс» газеттерінде; «Қостанай облысы білім берудің жергілікті кәсіподағы – кәсіподақ әрқайсылары үшін» мақаласы 15.10.2024 ж. ««Бiлiмдi ел – Образованная страна», 11.10.2024 ж. «Учительская плюс» газеттерінде; «Qostanai» телеарнасы «Тема» қоғамдық-саяси бағдарламасы 04.10.2024 ж.), сондай-ақ кәсіподақтың әлеуметтік желілері беттерінде елуге жуық жарияланым бар келісімнің жаңа жеңілдіктері мен преференциялары жарияланды.
Келісім мәселелері жыл сайын Жергілікті кәсіподақ аппараты тегін негізде өткізетін облыстың білім беру ұйымдарының келісу комиссиялары мүшелерін оқыту және талқылау тақырыбына айналды. Ағымдағы жылы 1300-ден астам адам оқытылды.
Егер келісім шарттары сақталмаса, біздің мүшелер жергілікті кәсіподақтың заң клиникасына жүгінуге құқылы, онда оларға сауатты тегін құқықтық көмек көрсетіледі, осылайша қызметкердің ақшасын ғана емес, оның уақытын, жүйкесін, денсаулығын сақтайды. Тек биыл ғана заң клиникасына мыңнан астам өтініш келіп түсті, екі мыңға жуық құқықтық кеңес берілді. Көп жағдайда кәсіподақ мүшелері өздерінің проблемалық сұрақтарына жауап тапты, бұл жағдайды ресми өтініштерсіз, шағымдарсыз, соттарсыз және т. б. медиативтік тәртіппен реттеуге мүмкіндік берді.
«Қоғамдық бақылау туралы» Қазақстан Республикасының жаңадан қабылданған Заңына сәйкес келер жылға қоғамдық бақылау шеңберінде жүйелі негізде орындарға шығумен Келісімнің нақты орындалуына мониторинг жүргізуді жоспарлап отырмыз.
Директорлар – біздің әлеуметтік әріптестеріміз де кәсіподақтың заңгерлік қолдауынан тыс қалмайды, оның ішінде әдістемелік қамтамасыз ету арқылы. Биыл біз «Тиімді оқыту-Тиімді кәсіподақ. Еңбек қатынастары. 5 минут ішінде үйреніп ал!» жинағы дайындалды. Дайындық кезінде 30-ға жуық нормативтік-құқықтық актілер пайдаланылған бұл еңбек қатынастары саласындағы нағыз құқықтық навигатор күнделікті еңбек практикасында кәсіподақ көшбасшыларына ғана емес, білім беру ұйымдарының басшыларына да пайдалы болады. 2025 жылға «Кәсіподақтың қолдауымен, білім беру ұйымы басшысының беделі мен имиджін нығайту» кәсіподақ жинағын, сондай – ақ кәсіподақ мүшелеріне арналған «Қызметкер өзінің жалақысы туралы не білуі керек» буклетін және «Тәртіптік жаза-тәртіптік теріс қылық жасағаны үшін қызметкерге тәртіптік ықпал ету шарасы»– ақпараттық бюллетенін (Кәсіподақ мүшелерінің өтініштерінің материалдарынан) әзірлеу жоспарда.
Сауықтыру және демалыс: ыңғайлы, қол жетімді, сапалы
Денсаулық жылы санаторий-курорттық сауықтыруға ерекше көңіл бөлінді, оны ұйымдастыру тәсілдерін кәсіподақ мүшелерінің мүддесі үшін біз жыл сайын жетілдіріп отырамыз. Демалысты жоспарлауға ғана емес, оны ұйымдастыруға да үнемдеуге мүмкіндік беретін ерте брондау жүйесі өзін жақсы дәлелдеді, өйткені жергілікті кәсіподақ мүшелері үшін алдын ала брондау кезінде жолдама бағасы өткен жылдың деңгейінде қалады. Мысалы, «Сосновый бор» шипажайының бағасы 2024 жылғы маусымда барлық ниет білдірушілер үшін 225 мың теңгені, ал жергілікті кәсіподақ мүшелері үшін кәсіподақ жеңілдіктерін ескере отырып – 153 мың теңгені құрады. Қаржылық пайда-72 мың теңге! Бұл тәжірибе 2025 жылы жалғасады, тиісті жұмыстар жүргізілді.
Мұндай шара әртүрлі демалыс және сауықтыру түрлерімен қамтылған кәсіподақ мүшелерінің үлесін олардың жалпы санының 5% – на дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді. Салыстыру үшін, 2019 жылы бұл көрсеткіш 0,3% құрады. Келесі жылы біз санаторий демалысы мен кәсіподақ туризмінің географиясын кеңейту міндетін қоямыз.
Жергілікті кәсіподақ үшінші жыл бойы кәсіподақтық экскурсиялық туризмді белсенді дамытып келеді, соның арқасында біздің мүшелеріміз Қазақстанның ірі қалаларымен (Алматы, Түркістан, Шымкент және т.б.) және жақын шет елдермен (Мәскеу, Ташкент, Тбилиси, Санкт-Петербург және т. б.) танысты. Бұл ретте кәсіподақ мүшелерінің 17 жасқа дейінгі балалары үшін (қоса алғанда) жекелеген бағыттар бойынша тегін ұшу. Тек ағымдағы жылы экскурсиялық топтардың құрамында жергілікті кәсіподақтың 300-ге жуық мүшесі демалды.
Біз сондай-ақ халықаралық білім беру туризмі бағытында дамып жатырмыз, бұл бірден бірнеше мәселені шешуге мүмкіндік береді: белсенді демалуға, экскурсиялардан ләззат алуға және сонымен бірге білімімізді дамытуға.
2024 жылы Жергілікті кәсіподақ мүшелері Мәскеу мен Санкт-Петербург қалаларында кәсіподақ бейіні бойынша көпкүндік семинар аясында біліктілігін арттырды. Жаңа идеялар мен алынған материалдар кәсіподақ жұмысында жүзеге асырылуда. Қазан қаласы және Беларусь кәсіподақтарының тәжірибесімен танысу. Сондай-ақ, 2025 жылы Жергілікті кәсіподақ пен Ресей Федерациясының халықтық білім және ғылым қызметкерлері кәсіподағының Омбы облыстық ұйымы арасында қол қойылған Келісім шеңберінде біздің жас кәсіподақ белсенділері делегациясының халықаралық семинарға қатысу үшін Омбы қаласына баруын жоспарлап отырмыз.
Денсаулық жылында Жергілікті кәсіподақ құрылымында жұмыс істейтін «Мейірім» қайырымдылық және әлеуметтік көмек қоры да белсенді жұмыс істеді. Біздің кәсіподақ мүшелері ауыр сырқаттар, төтенше жағдайларға байланысты мүлікке залал келтіру жағдайларында өз проблемаларымен бір-біріне, оның ішінде материалдық қолдаусыз қалмайтынын біледі. Ағымдағы жылы Қордың мүмкіндіктерінің арқасында кәсіподақтың ерекше мұқтаж 400 мүшесіне жалпы сомасы 21,6 млн теңгеге көмек көрсетілді. Қордың жұмыс істеген уақытында кәсіподақтың 627 мүшесіне жалпы сомасы 42 млн теңгеден астам қаржылай қолдау көрсетілді.
Кәсіподақпен күш жина!
Су тасқыны жағдайы, соның салдарынан айтарлықтай кәсіподақ қаражаты зардап шеккен қызметкерлерге көмек көрсетуге бағытталды, 2024 жылға арналған жұмыс жоспарына елеулі түзетулер енгізді, сонымен бірге жекелеген ірі іс-шаралар өткізілді.
Денсаулық жылының басталуы «Құмарлық! Денсаулық! Демалыс!» атты отбасылық кәсіподақ спартакиадасының ашылуымен тұспа-тұс келді, оған Жергілікті кәсіподақтың 100-ден астам мүшесі мен олардың балалары жиналды. Әр команда 2000 метрлік кедергілерден өтіп, өте қиын тапсырмаларды орындады: ата-аналар балаларымен бірге шатқалдан шаңғымен бөренелерден өтіп, үш сіріңкенің көмегімен от жағып, Пейнтбол маркерінен оқ атып, тюбингтермен жарысты және төзімділік, ептілік және ұйымшылдыққа берілген басқа да сынақтардан өтті. Сарыкөл ауданының командасы ең жылдам әрі епті болып, спартакиада қорытындысы бойынша 1 орынды, Алтынсарин ауданының отбасылық командасынан 2 орынды, Қамысты ауданы мен Арқалық қаласының командалары 3 орынды бөлісті! Жеңімпаз бен жүлдегерлер грамоталармен және кәсіподақ сыйлығымен марапатталды! Жарыстың әр қатысушысы марапатқа көптеген әсерлер мен сергектік қана емес, сонымен қатар «Therma Park»сауықтыру кешеніне баруға сертификат алды. Бұл денсаулық және отбасылық демалыс мерекесі болды!
Еңбек ардагерлері үшін ұйымдастырылған «Денсаулық барлығы үшін» атты спорттық іс-шарасы әр қатысушының жан дүниесінде тек жақсы естеліктер қалдырғаны сөзсіз. Ардагерлер жарысты, сөйлесті, ойнады, күлді, сүйікті әндерін шырқады және жүрекке қымбат еңбек жылдарын еске алды.
II туристік слеттің бай бағдарламасы денсаулық пен корпоративтік рухты нығайтуға ықпал етті.
Спорттық іс-шаралар эстафетасын біздің бірлестіктің филиалдары мен бастауыш кәсіподақтары алды.
Осылайша, дәстүр бойынша Қостанай ауданында Жергілікті кәсіподақ мүшелері арасында шаңғы жарысы өтті. Чемпион кубогын Майкөл мектебінің БКҰ командасы жеңіп алды.
«Қысқы ойындар» іс-шарасында Лисаков техникалық колледжінің бастауыш кәсіподақ мүшелері қызыққа кенелді: шаңғы және тюбингтер, шағын футбол және қар фигураларын мүсіндеу, ыстық шай және дәмді кондитерлік өнімдер сергектік пен керемет көңіл-күй сыйлады.
Әр түрлі спорт түрлері бойынша кәсіподақ жарыстары біздің бірлестіктің барлық филиалдарында ұйымдастырылған. Қорытындылармен олардың Instagram-дағы ресми аккаунттарынан егжей-тегжейлі танысуға болады.
Жылдың басты оқиғасы «Отбасындағы денсаулық – еңбектегі жетістік» бейнетрендтер байқауы болды. Жеңіс үшін 35 қатысушы бақ сынасты, олардың конкурстық роликтері 100 мыңға жуық қаралымға, 15 мыңнан астам оң реакцияларға ие болды. Жеңімпаздар мен жүлдегерлерді құзыретті қазылар алқасы анықтады (1 орын – Жанат Уакбаев, ақпараттандыру және білім беру сапасын бағалаудың әдістемелік орталығы; 2 орын – Казаковтар отбасы, Ұзынкөл ауданының Арзамас мектебі; 3 орын Мұстафа Айтжанов – Әулиекөл ауданы Бағалы мектебінің қазандық жабдықтарының операторы және Евгений Лыжина, Лисаков қаласының «Улыбка» бөбекжайы), ал Көрермендер көзайымы сыйлығының лауреатын біздің жазылушылар таңдады (Алмагүл Сейдалина-Боровской облыстық санаторлық мектеп-интернатының БКҰ төрағасы). Барлығы дипломдармен және кәсіподақ сыйлығымен марапатталды!
Денсаулық жылының жарқын аяқталуы Жергілікті кәсіподақ іске қосқан «Денсаулықтың өндірістік минуты» жаппай челленджі болды, оның барысында жалпы саны 2,5 мың адамды қамтитын жүзден астам бастауыш кәсіподақ өздерінің өндірістік жаттығуларын ұсынды.
Жергілікті кәсіподақ-ашық кәсіподақ. Біздің бүкіл кәсіподақ өміріміз бұқаралық ақпарат құралдарында, әлеуметтік желілер беттерінде кеңінен жарияланады (Instagram – 10,6 мың жазылушы, Facebook – 5 мыңнан астам достар мен жазылушылар, Telegram – 500 жазылушы).
2024 жылы республикалық және облыстық БАҚ-тың баспа басылымдарында барлығы 90-ға жуық жарияланым орналастырылды, Жергілікті кәсіподақ төрағасы «Qostanai» телеарнасының «Тақырып» қоғамдық-саяси бағдарламасына қатысты, әлеуметтік желілерде бір жарым мыңға жуық материал шығарылды.
Даму басымдықтары
Жалпы, денсаулық жылы кезең-кезеңімен қойылған міндеттер іске асырылды.
Біздің бірлестік ірі бастауыш кәсіподақ ұйымдарымен кеңейіп келеді. Біз тұрақты жұмыс істейміз. Кәсіподақ бюджетінің сметасы 100% – ға орындалды, кәсіподақ ұйымының кірісін азайтуға жол берілмеді.
Жергілікті кәсіподақтың 2025 жылға арналған жұмыс жоспары келіп түскен ұсыныстар мен толықтыруларды ескере отырып, оны қоғамдық талқылау шеңберінде даму басымдықтары бекітілді және айқындалды, атап айтқанда:
– бірлестікті одан әрі нығайту;
– кәсіподақтың қорғаныс функциясын іске асыру үшін жаңа тәсілдерді енгізу;
– қоғамдық бақылау механизмін дамыту;
– санаторлық сауықтыру және туризм географиясын кеңейту, оның ішінде білім беру;
– жас кәсіподақ кадрларымен жұмысты күшейту және т. б.
Сонымен қатар, алдағы 2025 жылды Мемлекет басшысы Қ.-Ж. Тоқаевтың жұмысшы мамандықтары жылы деп жариялауы аясында ерекше назар техникалық және қызмет көрсетуші персонал қатарындағы қызметкерлер-кәсіподақ мүшелеріне және тұтастай алғанда адал, қажырлы еңбекті ілгерілетуге аударылатын болады.
Сондай-ақ, Жергілікті кәсіподақ алқасының шешімімен облыстық аппарат құрылымында оқу орталығы ашылды, оның мақсаты біздің бірлестік мүшелері үшін біліктілікті арттыру, курстық дайындық, семинарлар, вебинарлар және т.б. өткізу. Бүгінгі таңда оқу бағдарламаларын әзірлеу және сәйкесінше үйлестіру бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілуде. Менің ойымша, бұл Жергілікті кәсіподақ мүшелерінің сұраныстары мен даму қажеттіліктеріне бағытталған тағы бір тиімді механизм болады. Жалпы, кәсіподақтың барлық жұмысы білім беру саласының қызметкерлерін-кәсіподақ мүшелерін әлеуметтік-экономикалық қолдауға, бірлестіктің ұстанымын одан әрі нығайтуға бағытталған.
«Қостанай облысы білім және ғылым
ұйымдары қызметкерлерінің жергілікті
кәсіптік одағы» ҚБ төрағасы,
педагогикалық ғылымдар кандидаты
Василий Цымбалюк