Өрттің алдын алу. Оқу орындарда және күнделікті үй тұрмысында өрт болған жағдайда қауіпсіздік ережелері туралы халыққа ұсынымдар.

Өрт – материалдық құндылықтарды ғана емес, кейде адам өмірін бұзатын бақытсыздық жағдай. Жыл сайын Қостанай облысында өрт кезінде орта есеппен57 адам қаза табады, олардың көпшілігі алаңғасарлықтан, үрей мен өрт тудырған кезде өзін-өзі ұстаудың қарапайым ережелерін білмеуден.

Үй-жайда (пәтерде, үйде, сыныпта) өрттің пайда болу себептері мен жағдайлары қандай? Ең алдымен электр энергиясы – электр сымы зақымдалмаған оқшауламасыз болуы тиіс, сымдарды жалғау дәнекерлеу және арнайы қысқаштармен жүргізілуі тиіс, қорғау аппаратында тек калибрленген тегіс ендірмелер (сақтандырғыштар) қолданылуы тиіс. Кез келген жағдайда электр желісін шамадан тыс жүктеуге, қолдан жасалған электр жылытқыштарды пайдалануға болмайды. Сондай-ақ өрттің себебі отқа абайсыз қарау (плитада қалған тамақ, пештердің, түтін құбырларының және басқа да электрмен қыздырылатын аспаптардың ақаулығы немесе дұрыс жұмыс істемеуі) болуы мүмкін.

Мектеп үй-жайларының ішінде ең үлкен өрт қауіптілігі химия зертханалары, физика кабинеттері, оқу шеберханалары болып табылады, өйткені әдетте жанғыш заттар мен материалдар, тез тұтанатын сұйықтықтар, газ жанарғылары, спирт, электр сусындар және т.б. пайдаланылады. Сабақ аяқталғаннан кейін барлық электр және жылыту құрылғылары сөндіріліп, ал жанғыш және тез тұтанатын заттар металл шкафқа жиналуы керек.

Мектеп шеберханаларында әрбір сабақтан кейін қоқыс пен қалдықтарды жинау керек, майланған ұштарды, шүберектер мен тазартқыш материалдарын қауіпсіз орынға шығару қажет. Цехтардағы материалдарды беру бір күндік сабақтарға қажетті мөлшерден аспауы тиіс. Ағаш шеберханаларында дайындамалар мен ағашты пештер де және пештердің жанында кептіруге, бұйымдарды нитро бояулармен бояуға болмайды.

ЕГЕР МЕКТЕПТЕ ӨРТ БОЛСА:

Өрттің, түтін иісінің алғашқы белгілері пайда болған немесе өрт дабыл жүйесі іске қосылған кезде 101 немесе 112 телефоны бойынша өрт қауіпсіздік қызметі шақырылуы қажет.
Өрт басшысын немесе мекеменің өрт қауіпсіздігіне жауапты тұлғаны хабардар етеді.
Өрт сөндірушілер келгенге дейін мектеп ғимаратынан оқушыларды эвакуациялауды кешеуілдетпей ұйымдастыру.
Ғимараттан барлық эвакуациялық шығуларды ашу.
Келетін өрт сөндірушілерді күтіп алуды ұйымдастыру
Балаларды эвакуацияланғаннан кейін, мүмкіндігінше, қауіпті аймақта оқушыларды болдырмау үшін барлық үй-жайларды тексеру қажет: қорқыныштан олар көбінесе жасырынып қалады.

Өрт кезінде мұғалімнің іс –әрекет тәртібі:

Өзі үрейленбей балаларды тыныштандыру.
Бiрiншi кезекте, өмiрге қауіп тудыратын үй-жайлардан, сондай-ақ жоғарғы қабаттардан балаларды эвакуациялау және бiрiншi кезекте төменгi сынып оқушыларын шығару.
Жағдайды нақтылаңыз: дәлізде түтіннің бар-жоғы, оқушыларды шығару және эвакуациялау мүмкіндігі бар ма.
Егер сыныптан қауіпсіз шығу мүмкін болса, оқушыларды сапқа тұрғызу. Портфельдер, киім-кешек орындарында қалдырылады. Дәке таңғыштары болған жағдайда балалардың тыныс алу органдарын қорғау үшін қолдану қажет. Сынып журналын алу.
Оқушыларды мектеп ғимаратынан ең қауіпсіз және қысқа жолмен шығару. Мұғалім алға шығып, балалар тізбегінің соңына қажет болған жағдайда әлсіз балаларға көмектесе алатындай физикалық тұрғыдан дамыған ұлдарды қояды.
Эвакуациялау аяқталғаннан кейін алдын ала белгіленген қауіпсіз жерде тізімдер бойынша барлық балаларды түгендеу жүргізіледі. Мұғалім ғимараттардан шығарылған білім алушылардан ажырамай қасында болуы тиіс.
Егер дәліз түтін болса және сыныптан шығу қауіпті болса, кіретін есікті жауып, оны қолда бар матамен тығыздап, балаларды еденге отырғызу және қажет болған жағдайда желдету үшін терезені сәл ашу қажет. Егер терезелер металл торлар болса, оларды дереу ашу керек. Жақындап келе жатқан өрт сөндіру машиналарының шуылын естігеннен кейін, жауынгерлер дереу балаларды терезелер арқылы эвакуациялауға кірісу керектігі туралы белгі берілу қажет. Бұл жағдайда мұғалім сыныптан соңғы шығады.

ПӘТЕРДЕГІ ӨРТ:

Егер сізде немесе көршілеріңізде өрт болса, ең бастысы – дереу өртке қарсы қызметке қоңырау шалу қажет. Егер электр құралдары немесе электр сымдары жанып жатса, ажыратқышты, сөндіргішті өшіріп, содан кейін өрт сөндірушілерді шақыру керек.

Егер өрт бөлемелрдің бірінде пайда болса және таралса, жанып жатқан бөлмелердің есіктерін тығыз жабуды ұмытпаңыз – бұл өрттің барлық пәтер мен баспалдақ бойына таралуына жол бермейді. Қалған үй-жайларға түтін кірмейтіндей етіп есікті дымқыл шүберекпен тығыздау қажет. Қатты түтін кеңістігінде еңбектеп немесе еңкейіп жүру қажет.

Кең таралған нанымға қарамастан, өртті кәдімгі сумен сөндіру тиімсіз. Өрт сөндіргішті пайдаланған дұрыс, ал ол болмаған жағдайда – дымқыл мата, құм немесе тіпті гүл құмырасындағы жерді қолдануға болады.

Егер өртті өз бетінше жою мүмкін емес екенін көрсеңіз, дереу ол жерден кетіңіз. Құжаттарды, ақшаны алып, пәтерден кіретін есік арқылы шығып кетіңіз. Егер кіретін есікке баратын жол отпен және түтінмен кесіліп тасталса – балкон арқылы шығу керек. Айтпақшы, жанып жатқан пәтердегі ең қауіпсіз орындар – балконда немесе терезенің жанында. Бұл жерде өрт сөндірушілер сізді тезірек табады! Күн салқын болса, жылы киінген жөн. Балконға шығар есікті ақырын ашу керек, себебі кірген таза ауаның салдарынан өрт өршуі мүмкін. Кейін балкон есігін қатты жабуды ұмытпау керек.

Төменгі қабатқа (балкон люкінің көмегімен) немесе іргелес балкон арқылы көршілерге өтуге тырысыңыз. Бірақ есіңізде болсын: арқандар, төсек жаймаларымен және су ағатын құбырлар арқылы түсуі өте қауіпті. Секіруге болмайды!

Құтқарудың тағы бір жолы терезе арқылы өту. Бөлмеге кірер есікті шүберекпен тығыздау. Көмекке шақыру туралы хабарыңызды естігеніне көз жеткізгеннен кейін, түтіні аз еденге жатыңыз. Осылайша, жарты сағатқа жуық уақыт өткізуге болады.

Оттың және түтiннін жоғары қарай жанып таралуына байланысты жоғарғы қабаттың тұрғындары ерекше мұқият болуға тиiс.

Егер байқаусызда сіз түтін шалған подъездің ішінде қалып қойсаңыз, қабырғаға сүйеніп сыртқа (таяныштар көбіне тұйыққа апарып тірейді) қарай жылжыңыз. Көпқабатты ғимаратта болсаңыз, төменге қарай жалын арасымен жүгіруге болмайды, ғимараттың шатырында сақтану мүмкіндігін пайдаланыңыз, өрт сөндіру сатысын пайдалануды ұмытпау керек. Өрт кезiнде лифтiнi пайдалануға тыйым салынады – ол кез келген уақытта ажыратылуы мүмкiн. Подъезден далаға шығыу кезінде, тынысты барынша ұзақ ұстауға тырысу керек, мұрын мен ауызды дымқыл орамалмен немесе мойынорағышпен қорғау тіптен жақсы.

Өрттен қорғанудың негізгі жолы – оның себебі болмау. Тұрғындардың қарапайым ұқыптылығы пен тұрмыстық мәдениеті кез келген қаланы өрттен қорғай алады.